De “inverse square law” of in goed Nederlands “Omgekeerde Kwadratenwet” vormt de belangrijkste basis in de theorie van werken met flitsers of kunstlicht in het algemeen. Maar wat is dat nu eigenlijk die inverse square law
De inverse square law of omgekeerde kwadraten wet stelt dat wanneer de afstand tussen een gegeven lichtbron en het onderwerp verdubbelt de hoeveelheid licht die het onderwerp bereikt in het kwadraat afneemt. Uiteraard ook andersom.
De inverse Square Law en jij
Die definitie is een mond vol, maar wat betekent deze wetmatigheid nu voor jou als fotograaf. Kort gezegd simpel; wanneer de afstand lichtbron t.o.v. je onderwerp verdubbelt neem de hoeveelheid licht met twee stops (diafragma waarde) af. Dan nu de langere uitleg.
Laat ik nog even twee andere regels benoemen die belangrijk zijn voor het werken met flitslicht.
Licht kent voor ons twee belangrijke kenmerken namelijk 1) de kwaliteit en 2) de kwantiteit.
Om te beginnen de kwantiteit oftewel de hoeveelheid licht.
Dit is een waarde bepaald door type en model lichtbron. Bij reportageflitsers (systeemflitsers) wordt dit aangegeven met het richtgetal (meer hierover in een ander artikel) en bij studioflitsers in Ws oftewel watt/seconde.
De kwaliteit is een ander verhaal. De kwaliteit van het licht wordt bepaald door in hoofdzaak twee factoren. Op de eerste plaats de relatieve grootte van de lichtbron t.o.v. ons onderwerp en de relatieve afstand van onze lichtbron t.o.v. ons onderwerp.
Met name deze laatste is zoals je zult begrijpen belangrijk met betrekking tot de inverse square law.
Een reportageflitser heeft een kleine afmeting t.o.v. bijvoorbeeld een portret met als gevolg dat dit vaak niet echt een mooie portretfoto oplevert. Dus om de kwaliteit te verbeteren passen we de lichtbron en gebruiken een flitsparaplu of een softbox om de afmeting van de lichtbron te vergroten.
Goed over lichtvormers en de kwaliteit van licht meer in een volgend artikel.
In het bovenstaand plaatje (met dank aan Peter Hurley) zie je duidelijk weergegeven het effect van de inverse square law. De cijfers 1-2-3-etc kunnen meters of centimeters zijn, dat maakt geen verschil. Wat duidelijk is, is de afval van de intensiteit van het licht. Stel het cijfer 1 is één meter, dan heeft het licht op 2 meter nog maar 25% van de intensiteit.
De toepassing
Hoe kun je de inverse square law nu als fotograaf gaan gebruiken? Het antwoord hierop zie je in het schema hiernaast.
In dit schema staat de lichtbron op 50 cm van het onderwerp en het onderwerp staat 50 cm van de achtergrond verwijderd. Bij de toegepaste instellingen maak je een correcte opname van je onderwerp met een diafragma van f/8.0.
De achterwand staat t.o.v. de lichtbron op 1 meter, dus de dubbele afstand van het onderwerp. Het resultaat is dat er dus 2 stops minder licht op de achtergrond valt. Met andere woorden, de achtergrond wordt donkerder. Een witte achtergrond wordt grijs.
Nu je dit principe weet en kunt toepassen heb je dus de ultieme controle over de verlichting van je onderwerp en de omgeving. Plaats je de lichtbron dichter bij je onderwerp, zal bij de juiste instelling van belichting de achtergrond donkerder worden. Plaats je de lichtbron verder weg vindt het omgekeerde plaats en zal bij de juiste instellingen de achtergrond lichter worden. Uiteraard kun je dan ook nog variëren met de afstand tussen onderwerp en achtergrond.
Het correct kunnen toepassen van deze wetmatigheid is de basis voor bijvoorbeeld low-key of high-key fotografie. Maar ook kun je met slechts één rol achtergrondpapier, bijvoorbeeld grijs, door te variëren in het plaatsen van lichtbron en onderwerp een achtergrond realiseren van wit tot zwart en alle gradaties daar tussen.
Tot zover de inverse square law. Veel succes met het toepassen van deze kennis binnen jou (flits)fotografie. Heb je nog vragen hierover neem dan gerust contact met mij op. Of wellicht is mijn Masterclass Flitstechniek iets voor jou.
